Zuid-Afrika Update 4: Een geslaagde stage?

Trainer Guido Hartensveld verblijft momenteel met zijn atleten van het Team Distance Runners op trainingskamp in het Zuid-Afrikaanse Dullstroom. Op een hoogte van 2000m trainen de langeafstandsatleten voor de voorjaarswedstrijden, terwijl Kristof van Malderen zich voorbereidt op het indoorseizoen. Hartensveld doet verslag van zijn ervaringen en gedachten.

Als redactie sms'ten we Guido gisteravond of hij klaar was voor de volgende update. Dit keer hingen we een thema aan de column: wat is het geheim van een goede stage? "Daar heb ik niet zo snel een antwoord op," kregen we te horen. "Ik moet er even over nadenken en kom er morgen op terug." Zo geschiedde: vandaag ontstond een interessante dialoog rondom de vraag: "wat is een succesvolle stage?"

Resultaat

Het is nu woensdag, één uur 's middags plaatselijke tijd. De jaarlijkse winterstage zit er weer bijna op. Vanmiddag staat er nog één tempotraining op het programma: weliswaar van mindere omvang en minder intensief. Op de vraag of het een geslaagde trainingsstage is geweest, kan ik nu al antwoord geven. Daar heb ik die laatste training niet meer voor nodig. Ik heb de vraag aan de hele groep atleten gesteld, maar alvorens hun inzichten voor het voetlicht te brengen kan ik voor mezelf al wel antwoord geven. Voor mij is er slechts één ding dat bepaalt of een stage succesvol is: het resultaat. Een stage kan nog zo gezellig zijn geweest, de sfeer kan nog zo goed zijn geweest en de trainingen kunnen nog zo goed zijn verlopen, toch draait alles om de prestaties, de wedstrijden. 

Je kunt je dan vast ook voorstellen dat ik ontzettend blij ben vandaag, nadat mij gisteravond de uitslag van Kristofs 1500m bereikte. Met kriebels in mijn buik zat ik te wachten op zijn eindtijd. Kristof geeft dit seizoen bij uitstek het voorbeeld van een prima trainingsstage. Al vanaf de herfst is hij aan een stageperiode begonnen, met trainingskampen in Chiclana, Dullstroom en Potchefstroom. Kristof bewijst nu in zijn wedstrijdperiode ‘weinig verkeerd te hebben gedaan'. Ook bij de andere atleten hier in Zuid-Afrika lijkt het zich op die manier te ontwikkelen: iedereen keert fit huiswaarts en ik voorspel een heel aantal goede resultaten de komende weken, maar vooral ook de periode daarna. Een eenmalige uitspatting is namelijk niet het doel van een hoogtestage.

Balans

Om nu dieper in te gaan op mijn rondvraag langs de atleten: hier volgen de antwoorden. Eén van de belangrijkste aspecten is dat er op trainingskamp een balans dient te zijn tussen het individu en de groepsdynamiek. Zowel tijdens als buiten de trainingen, je bent immers een paar weken met elkaar op stap. Ik vind het daarin van ongekend belang dat atleten elkaar vanuit een ‘positieve intentie' benaderen. Direct of indirect, hun kritiek naar en over elkaar moet altijd het doel hebben elkaar beter te maken. En niet om jezelf over de rug van een ander omhoog te praten. Dit zijn vrij harde afspraken, die ervoor zorgen dat er vanzelf een prestatiecultuur ontstaat, in tegenstelling tot een cultuur waarin eigen gewin voorop staat.

Locatie

Uiteraard is ook de locatie van belang binnen een trainingsstage. Er moet fijn gelopen kunnen worden en daarbuiten moet het fijn vertoeven zijn. Er dient ook genoeg ruimte voor iedereen te zijn, waar het cruciale aspect van een goede huisjesindeling naar voren komt. Met een glimlach moet ik terugdenken aan het seizoen 2004/2005, toen ik meewerkte aan het RTL tv-programma ‘Je Echte Leeftijd'. Daar werd bewust het omgekeerde effect gecreëerd. Achter de schermen werd door de regie ook wel gesproken over het ‘snelkookpaneffect'. Een groep volwassenen werd bewust op reis meegenomen en de kamerindeling was zo uitgekiend dat die garant stond voor karakterbotsingen. Op elkaars lip in een boerderij, geen spelregels opgesteld en constant mensen interviewen om de nodige roddels te creëren. Koud water en slecht eten deed de rest. Ik heb succesvolle zakenmensen huilend weg zien lopen. Het ideale voorbeeld om exact het omgekeerde te realiseren: een belabberde sfeer.

Flow

Een goede groepsdynamiek betekent ook het waken voor zogeheten ‘eilandjes' van stelletjes: mensen die te veel op zichzelf en hun eigen belang gericht zijn. Dit zorgt ervoor dat de groepsdynamiek verstoord wordt. Maar als er duidelijke afspraken en doelen zijn geformuleerd kom je zowel als individu en als groep in een ‘flow' terecht. Alles waar het dan om draait is geconcentreerd trainen en er zijn weinig ‘brandhaarden'. Over die flow gesproken, iemand noemde het een soort van familiegevoel. Je voelt je betrokken met elkaar en toont oprechte interesse. Ik moet wel zeggen dat ik met ouderen lekkerder werk dan met jongeren. De kritische noot zit ‘m erin dat de jongere atleten vluchtiger gedrag vertonen: ze duiken al snel weg in hun eigen wereld van social media. Ik merk dat ze zichzelf daarmee tekort doen. Maar het kan ook zo zijn dat ze gewoon heel andere interesses hebben dan deze 40-jarige opa. Het gaat bij de meeste jongere atleten in ieder geval minder over de sport zelf. 

Authenticiteit

Wat nu ook weer opvallend is om te constateren bij nieuwe atleten binnen de groep, is het verschil hoe men van buitenaf naar TDR kijkt en het uiteindelijk van binnen beleeft. Dat blijkt ook weer bij Ilse. Van buiten lijkt TDR een echte groep, maar van binnen wordt er juist niet gestreefd naar eenheidsworst en kuddegedrag. Iedereen dient voor zichzelf zijn eigen ruimte creëren. Daarbij is het heel belangrijk om elkaar vrij te laten en ruimte te geven aan elkaars identiteit. Gisteravond bij het eten hadden we een leuk gesprek over authenticiteit. De gezamenlijke conclusie was dat je karakters niet kunt veranderen en dat ook niet moet willen. Karakters kun je niet veranderen, gedrag wel. Maar gedrag mag nooit het groepsproces negatief beïnvloeden. Ik geloof er erg in dat je een atleet als ‘totaal mens' krijgt: met zijn plussen, maar ook met zijn minnen.

Toespitsen

Voor de training gaan deze aspecten ook op: het is ideaal om op stage trainingen met de hele groep op overzichtelijke wijze door te kunnen spreken. Je kunt het herstel veel beter zien, atleten kunnen hun gevoel beter toelichten en ik kan trainingen beter op het individu toespitsen. Ronald deed vanochtend bijvoorbeeld korte heuvelsprints, terwijl Rens en Michel een 17 kilomter lange duurloop deden met daarin lichte tempoblokjes. Van de marathonlopers heeft de één al een week boven de 205 kilometer gedraaid, voor de ander lijkt het optimum op 160 à 170 kilometer te liggen.

Gisteren ook een leuk gesprek met Niels gehad over de trainingen van Kristof. Voor Niels leek het alsof Kristof vaak trainingen overslaat, maar Kristof past juist het schema aan op mijn aanbevelingen. Was hij vermoeid, dan verschoof de training bijvoorbeeld een dag. Het is dus duidelijk dat ik geen algemeen maandschema of planning voor iedereen samen maak. Door de rust hier op stage kan ik constant inspelen op de trainingsbehoefte van het individu. Want je krijgt niet een groep van twaalf atleten in vorm, nee, je krijgt twaalf keer een individu in vorm. 12 x 1 is heel wat anders dan 1 x 12! Het voordeel van een groep op stage is dat je veel feedback kunt ontvangen en daarop je trainingen kunt afstemmen.

Inspiratie

Ook inspiratie is van groot belang. Als atleten bevlogen vertellen over hun proces of met levendige voorbeelden komen, dan merk je dat de inspiratie wordt overgedragen aan anderen. Een groot leereffect wordt daardoor gecreëerd. Zo wordt Michel nu door zijn trainingsmaatjes Rens en Ronald, hoewel het zijn concurrenten zijn in Utrecht, gecomplimenteerd voor het geduld dat hij heeft in de langere trainingen. En Michel is Rens en Ronald volop dankbaar voor de kennis en inspiratie die hij van hen meekrijgt.

Niveau hoger

Het doet me ook goed te zien dat een groot deel van de groep bezig is met het stellen van hogere doelen en goed op de hoogte is van wat er internationaal gebeurt. Mooi dat atleten streven naar die verbetering en met een schuin oog kijken naar één niveau hoger, of dat nou nationaal, Europees of globaal is. Dat vind ik een heel goede eigenschap en een cruciale eigenschap om het hoogste te bereiken wat erin zit. Ik ben nooit zo heel gelukkig als atleten alleen maar websites aanklikken van hun Nederlandse concurrenten of zelfs een niveau minder.

Groeiproces

Een antwoord van een ervaren atleet binnen de groep over de perfecte stage wil ik jullie niet onthouden. Hij vertelde dat het erom draait samen met je trainer zo goed mogelijk de trainingsbelasting te verdelen. Je moet dat leren zo goed te doen dat je elke training weer iets beter bent dan de vorige. Een groeiproces. Je moet niet de held op de training proberen te zijn, maar de trainingen over een langere periode op de juiste wijze verspreiden. Dan kom je weer in die bekende flow terecht. Een interessante visie.

Laten we teruggaan naar waar we begonnen: Kristof. Iedereen was gisteravond al gaan slapen, terwijl ik nerveus met mijn telefoon aan de bar zat. Heel wat telefoontjes zouden volgen. Het deed me goed vanochtend te zien dat de groep direct vroeg wat Kristof gedaan had. Het eerste wat ze wilden weten toen ze opstonden, was zijn prestatie. Toen ik kon zeggen "he did it" laaide er een klein gejuich op. Prachtig om die oprechte interesse te zien. Zo is Kristof een inspiratiebron in Zuid-Afrika, terwijl hij alweer thuis is. Hopelijk slaat die inspiratie ook over op de Nederland, want een aantal atleten kunnen een voorbeeld nemen aan de kansen die Kristof krijgt. Dat is nu juist de intentie van topsport: Je kansen pakken wanneer het moet. We zullen komend weekend zien wie dat voor elkaar krijgt. De kaarten lijken gunstig te liggen na dit trainingskamp.

De groep van Hartensveld zal donderdagnacht terugvliegen om vrijdagochtend in Nederland te arriveren. Een groot deel van de atleten (waaronder Michel Butter, Inge de Jong, Ronald Schröer en Rens Dekkers) zal aankomende zondag van start gaan tijdens de internationale 10km in Schoorl. Niels Verwer neemt deel aan de Nederlandse Indoorkampioenschappen op de 3000m.